Bu namayishqa shiwétsiye uyghur ma’arip uyushmisi, shiwétsiye yéshillar partiyisidin parlamént ezasi mehmet qaplan, shiwétsiye uyghur komitéti qatnashti. Uningdin bashqa shiwétsiyening bashqa sheherliride yashaydighan uyghurlardin köpligen uyghurlar qatnashti.
Namayish shiwétsiye waqti chüshtin kéyin sa’et 14:30 de shiwétsiye parlamént aldida bashlan’ghan bolup. Uyghur ma’arip uyushmisining mu’awin mes’uli abdul ehet ependi namayish qilishtiki meqsiti we namayishning tertipini chüshendürgendin kéyin. Uyghur ma’arip uyushmisining katipi nijat ependi namayish bashlinish sözi bilen bashlidi, arqidin uyghurlargha uzundin biri köngül bölüp kéliwatqan shiwétsiye yéshillar partiyisidin parlamént ezasi, parlaménttiki gorup bashliqi we shiwétsiye parlaméntida qurulghan uyghur dostluq we hemkarliq guruppisining mu’awin mes’uli mehmet qaplan sözge teklip qilindi.
Salam bilen sözini bashlighan mehmet qaplan ependi, bizning bu yerge toplishshimizning sewebi, xitaylarning 2009- yili 05- iyul sherqiy türkistanning ürümchide shehiride keng kölemde qirghinchiliqining 2 yilliq munasiwiti bilen bu yerge toplanduq. Eyiblep mundaq dédi: dunyaning héchqandaq bir yéride bolmighan qirghinchiliq pelestin, tibet we sherqiy türkistanda yüz bériwatidu, 2009- yili ürümchide yüz bergen qirghinchiliqi heddidin ashqanliq.
Mehmet qaplan ependi sözide yene: xitay döliti chong bir dölet, xitay hazir iqtisadta tereqqiy qildi, emma xitayning zulumi dunyaning héchbir yéride yoq. Burun xitayning tibettiki zulumini shiwétsiye biletti, lékin sherqiy türkistandiki zulumni dunyagha körsetmigen. Xitayning zulumi din tonumaydu, xitayning zulumi millet tonumaydu, xitayning zulumi irqiy tonumaydu. 2009- 07- 05- künidiki sherqiy türkistanning merkizi ürümchide yüz bergen bu qiyinchiliqtin biz xewerdar, bir közitip kéliwatimiz. 05- iyul qirghinchiliqida xitay hakimiyiti uyghur qérindashlirimni er-ayal- bala démestin heqiqeten burun körülüp baqmighan bu zulumni, junggoluq bolush süpiti bilen junggo bolush süpiti bilen uyghurlar üstidin élip bérilghan bu zulumni biz közitip kéliwatimiz. Shiwétsiye parlaméntida shiwétsiye hökümitige buni anglitishqa tiriship kéliwatimiz. Bizning bu mesilini shwéd hökümitige anglitishimiz üchün silerning qollap quwetlishshingizge mohtaj u waqitta biz bu mesilini hökümetke anglitalaymiz, dédi.
Shiwétsiye parlamént aldi stokholmdiki sayahet rayonlirining biri bolup namayishta kötürülgen sherqiy türkistanning ay yultuzluq kök bayriqi we 05-iyul ürümchidiki qirghinchiliqni eks ettürülgen resimler yoldin ötken sayahetchilerning alahide diqqitini tartti. Köpligen sayahetchiler kélip siler qeyerdin keldinglar? Bu bayraq qeyerning bayriqi? Siler néme sewebtin bu namayishini qiliwatisiler dégendek so’allarni sorashti. Soralghan so’allargha jawab bérilgendin kéyin ishlirimizning ongushluq bolushigha medet berdi.
Namayish sa’et 14:30 de parlamént aldida bashlinip bir sa’ettin kéyin xitay elchixanisigha qarap mangdi. Stokholmdiki eng awat sayahetchiler köp mangidighan yol bilen xitay elchixanisigha qarap mangghan namayishchilarning qolliridiki ay yultuzluq kök bayraq kishilerning alahide diqqitini tartti we nurghun sayahetchiler resimge tartishti we widéolargha aldi. Xitay elchixanisi aldigha qarap mangghan namayishchilar yol buyi « xitaylar térorist, qatil xitaylar, xujintaw térorist, xujintaw qatil, xitaylar sherqiy türkistandin chiqip ketsun, xitaylar yoqalsun, bizge erkinlik kérek, bizge musteqilliq kérek dégendek her-xil shu’arlarni towlap mangdi.
Shiwétsiye parlamént aldidin xitay elchixanisighiche bolghan yolning uzunluqi namayishchilarning xitaygha bolghan ghezipi aldida héch bir harghinliq bolmidi. Namayishchilar xitay elchixanisi aldigha kelgendin kéyin xitaygha bolghan ghezep nepritini ipadilep her-xil shu’arlarni towlashti. Namayish nahayiti qizghin keypiyat ichide dawam qildi. Namayish jeryanda xitay hakimiyitining qizil bayriqini yerge tashlap dessep yanjildi we xitayning bayriqigha ot yéqip köydürdi.
Namayish axirda, shiwétsiyede uyghurlargha dini telim biriwatqan teklimakan islam medeniyet merkizining mes’uli ömer mexsum wetinimiz sherqiy türkistanning musteqilliqi üchün du’a qildi, namayishqa qatnashqan barliq uyghurlar qullirini kötürüp birlikte du’a qilip namayishini axirlashturdi.
